De Belgische topneuroloog Steven Laureys, verbonden aan de Universiteit van Luik, pleit voor meditatie. Naar aanleiding van zijn wetenschappelijke onderzoek en recent verschenen boek “Het no-nonsense meditatieboek”, erkent hij, als zorgprofessional, de vele positieve effecten van mediteren op het brein. Hij schrijft meditatie voor aan zijn patiënten. Meditatie zou volgens hem zelfs een vaste plek moeten krijgen in het onderwijs.
Veel mensen zijn begrijpelijkerwijs sceptisch rondom het fenomeen meditatie of mindfulness. Het wordt gauw gezien als happy-clappy gezweef. Vandaag de dag hebben we echter goed uitgeruste meetinstrumenten. Meten is weten. Steeds meer wetenschappelijk onderzoek toont aan, dat meditatie niet langer uit de zweverige lucht is gegrepen.
Zo was Laureys ook de gereserveerdheid zelve. Mede door zijn onderzoek en persoonlijke ervaring, is hij ondertussen een ware meditatie fan. Internationaal is reeds heel uitgebreid onderzoek gedaan naar het effect van bijvoorbeeld mindfulness in de gezondheidszorg. Mindfulness is een 8-weekse geprotocolleerde meditatie training, die door de Amerikaanse moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn in de jaren ’70 werd geïntroduceerd in de zorg. Hij heeft sindsdien een grote bijdrage geleverd aan onderzoek met name onder patiënten.
Laureys en zorgprofessionals in Amerika en Groot Brittannië blijken ondertussen zelf ook baat te hebben bij training van de geest. Uit internationaal wetenschappelijke studies onder gezondheidswerkers, blijkt dat mindfulness stress kan verminderen, zelfzorg kan verbeteren, burn-out voorkomen, een hogere werktevredenheid en kwaliteit van leven kan bewerkstelligen.
Stress gerelateerde klachten, overspannenheid en het aantal burn-outs zijn relatief hoog in de Nederlandse gezondheidszorg. De aard van het werk brengt een zekere verantwoordelijkheid en druk met zich mee. Ook maakt de zorgprofessional (vanzelfsprekend) deel uit van onze shared-humanity. In zorginstellingen lijkt dan ook een steeds grotere behoefte te ontstaan naar het vaardiger hanteren van stress, werkdruk en behoud van de work-life balans.
Deze behoeftes en effecten van mindfulness worden als grootst gemene deler ook onder andere onderzoekspopulaties teruggevonden. Mindfulness kan effectief zijn bij lichtdepressieve en burn-out klachten. Toch zouden volgens zorgverzekeraar VGZ, artsen nog steeds te snel onbewust medicatie voorschrijven. Ze concludeerden, dat artsen nog te weinig weten van mindfulness. Zij willen mindfulness dan ook meer stimuleren onder huisartsen.
Als je internationale onderzoeken leest, lijkt mindfulness een win-win situatie voor patiënt en zorgverlener. Zorgspecialist en patiënt kunnen er baat bij hebben. Maar ook door een training kan een arts of medisch specialist zich anders leren verhouden tot de patiënt. Door ontwikkeling van empathie en compassie kan een hogere patiënt tevredenheid en kwaliteit van zorg in de hand worden gewerkt.
Of mindfulness ook een vaste plek in de Nederlandse gezondheidszorg zal verwerven is afwachten. Meer kwalitatief wetenschappelijk onderzoek, persoonlijke ervaringen en verdere ontwikkeling van geesteswetenschappen, is nodig en zal dit al dan niet verder moeten uitwijzen de komende jaren.
Over de auteur: Marianne Smit geeft gespecialiseerde mindfulness trainingen aan zorgprofessionals. Haar ervaringen als patiënt in de zorg zijn de vruchtbare basis om cliënten kwalitatief te begeleiden naar meer duurzaam welzijn voor zorgverlener en patiënt.