Waarom is aandacht zo belangrijk voor jouw gezondheid en kwaliteit van leven? Wat doet technologie en switchtasken met onze hersenen? Hoe kan je herstellen van prikkels en je concentratievermogen versterken met specifieke meditatie oefeningen? Lees dan verder en probeer de concentratie oefening: bewust van de ademhaling. Ik neem je mee in de wereld van aandacht en hoe je deze bewust kan sturen!
Aandacht voor succes en welzijn Je innerlijke wereld en prikkels om je heen bepalen in sterke mate de kwaliteit, ook nu, van jouw aandacht en hoe lang je de aandacht erbij kan houden. Jouw aandacht is kostbaar en schaars. Het kan je helpen en rust geven als je wat vaker stilstaat bij je aandacht, want bij elk aandacht moment verbruiken je hersenen ook energie. Ga er dus verstandig mee om!
Hoe je op dit moment waarneemt is voor iedereen weer anders. Je hersenen zijn gericht op overleven en staan sowieso open voor prikkels uit de omgeving om jezelf in veiligheid te brengen bijvoorbeeld. Wel zo handig voor het geval je huis in vuur en vlam staat! En gelukkig maar. Aandacht is een ingewikkeld systeem in je hersenen en onderzoekers komen steeds meer te weten hoe het nou allemaal precies werkt. We hebben geconcentreerde aandacht nodig om een taak goed te volbrengen en om informatie goed op te nemen. Het is een hele belangrijke vaardigheid in ons leven voor succes en welzijn. En die vaardigheid, zou je kunnen zeggen, staat onder druk.
Van Flintstones naar switchtask tijdperk
Je kent de term multitasken vast wel. Wist je dat we eigenlijk aldoor switchtasken in plaats van multitasken? Wat we doen met onze aandacht, is de hele tijd switchen van het ene naar het andere. Onze hersenen worden graag gevoed met allerlei nieuwtjes en we staan in verbinding met elkaar en de wereld. De technologie heeft ons leven enorm verrijkt maar betekent ook dat onze hersenen steeds moeten schakelen van hot naar her. App, sms en email-berichten roepen de hele tijd om onze aandacht en onze hersenen moeten de informatiestroom die op ons af komt, via social media, tv, video, podcasts, streaming diensten en app-kanalen, niet alleen verwerken maar ondertussen ook vaardig de baas zijn om niet bedolven te raken onder de vele extra prikkels die dat met zich mee brengt. We krijgen veel meer informatie op een dag te verwerken dan vroeger. Op een gegeven moment zit je hoofd ook gewoon vol.
Denk even aan de Flintstones tijd. Na de jacht kon je heerlijk bijkomen bij een kampvuurtje! Nu met de 24/7 maatschappij is dat anders. Konden onze hersenen voorheen rustig opladen. Nu moeten ze ook meehollen met de snelle technologie en drukte. Wist je dat het constante switchen met je aandacht je niet alleen mentaal moe kan maken maar zelfs gevaarlijk kan zijn? Een voorbeeld is het gebruik van je mobiel in het verkeer. Je concentratie versnippert onmiddellijk en de gevolgen kunnen enorm heftig zijn. Ook kan het switchen van onze aandacht, effect hebben op onze relaties met anderen, de kwaliteit van ons werk en schoolprestaties. Het kan zelfs zijn dat je stress, geheugenverlies, concentratieproblemen en rusteloosheid gaat ervaren. Ga aan de andere kant ook maar eens na, wat het met je doet als iemand jou onverdeelde aandacht geeft! Je kan je vast gelijk iets herinneren en wat het met je deed. Hoe we groeien van aandacht. Hoe je prestaties groeien van aandacht.
Signalen vanuit de wetenschap
Zorg voor onze aandacht is in één keer meer dan ooit van bijzonder belang. Dat zie je ook terug in onderzoek. Onder jong volwassenen bijvoorbeeld werd onderzoek gedaan naar het effect van het gebruik van zoveel diverse media. Stel je maar eens voor, het ene moment zit je op Netflix, ondertussen switch je naar Instagram en op YouTube staat de hit Baby Shark al op je te wachten. Vast herkenbaar. De conclusie werd gepubliceerd in Nature. Een gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift. Multitasking met media zou ons geheugen kunnen schaden. Één van de onderzoekers, benadrukt het belang van mindful omgaan met media en bewust te blijven van onze aandacht. Ze gaan ook aan de slag met oplossingen zoals aandachttraining. Dat is goed nieuws. Er is dus iets aan te doen!
Concentratiemeditatie Om te herstellen van prikkels en tegelijkertijd je concentratievermogen te versterken heeft Mindful State een speciale concentratiemeditatie voor je klaar staan. Tijdens deze oefening gaan we onze aandacht richten op de adem. Jouw anker om in het hier en nu aanwezig te zijn. Je gaat opmerken wanneer je bent afgedwaald en wanneer je er weer bent. Je zal ervaren dat jij je aandacht kan sturen. Hierdoor ontstaat ruimte in je hoofd en krijg je de mentale touwtjes in handen.
Tijdens deze meditatie sluiten we ons af van de buitenwereld. Lekker rustig zou je denken! Maar vergis je niet. Je gedachten, emoties of sensaties in je lichaam en omgevingsgeluiden staan te springen om je aandacht! Dan denk je misschien, dat is niet de bedoeling. Ik wil helemaal in een empty space met mijzelf zitten. Maar helaas! Je hersenen produceren vanzelf gedachten en emoties. Ook ervaar je van alles in je lichaam en in de omgeving. Hier is helaas geen uitknop maar je kan jezelf wel trainen om je los te maken van al die drukte in je hoofd.
Default Mode Network Wanneer je niet gericht bent op de buitenwereld dan worden er bepaalde gebieden in je hersenen actief. Ook wel het Default Mode Network genoemd. Het komt erop neer dat je hoofd van alles ‘doet’ behalve stil zijn. Je vraagt je af wat je zo gaat eten, je denkt aan een opmerking van een collega, je gaat je irriteren aan de oefening, je piekert je suf of je denkt terug aan die ene vakantie onder de palmboom. Kortom, je hersenen draaien op volle toeren. Iedereen heeft dit, niet alleen jij.
Tijdens de meditatie krijgen je hersenen dan ook een taak: concentreren op de adem. Op deze manier komt het Default Mode Network tot rust. Je kan gaan ervaren dat je bij de adem bent of ergens anders en niet op twee plekken tegelijk met gerichte aandacht. Zo krijg je ook gelijk meer inzicht in de werking van jouw brein. We benaderen de ervaring met een open, vriendelijke en accepterende houding. Een belangrijk onderdeel van mindfulness. Wees mild voor jezelf wat de ervaring ook is. Ook als het niet lukt om de aandacht erbij te houden. Streven laten we los. Je hoeft geen gouden medaille in mindfulness te behalen. Door innerlijke ervaringen meer op deze manier tegemoet te leren treden, zal je uiteindelijk ook beter in staat zijn om wijzer en compassievoller met reactiviteit van de geest om te gaan en externe omstandigheden.
Proberen? Klik hier voor de ademhalingsmeditatie!
Auteur: Marianne Smit, mindfulness trainer & founder van Mindful State. Mindful State deelt wetenschappelijke kennis en verzorgt kwalitatieve mindfulness diensten om duurzaam welzijn voor mens, organisatie en maatschappij te bevorderen.